Projekt warsztatu szewskiego był jednym z pierwszych realizowanych w naszej grupie. Zapotrzebowanie na greckie, rzymskie czy barbarzyńskie obuwie pojawiło się niemal równocześnie z decyzją o powstaniu stowarzyszenia. I właśnie w tym momencie poznaliśmy niezwykłą różnorodność obuwia jakie nosili starożytni.

Początkowo próbowaliśmy wykonywać najprostsze sandały – solae. Szybko jednak zdaliśmy sobie sprawę, że właśnie po obuwiu poznać można prawdziwego rekonstruktora. Dlatego nasz szewc – calceamentarivs, włożył wiele serca i wiedzy w to aby obuwie, które nosimy jak najbardziej przypominło starożytne. Posiłkując się znaleziskami oraz przedstawieniami zachowanymi w formie rzeźb, fresków czy mozaik, odtwarzamy obuwie, które dla Rzymian miało szczególne znaczenie. Buty stanowiły bowiem element stroju, który był wyróżnikiem wielu grup społecznych. I tak caligae, czyli sandały podbijane gwoździami, noszone były przez legionistów. Charakterystyczne obuwie przywdziewali również aktorzy, którzy chcieli dodać sobie kilka centymetrów wychodząc nad scenę. Pięknie zdobione, buty pełne calcei noszone były przez kobiety, zaś proste carbatinae służyły barbarzyńcom i niewolnikom.

Taka wielość rodzajów obuwia oraz wieloletnie doświadczenie w jego wykonywaniu sprawia, że nasz warsztat wzbogacony został o wszelkiego rodzaju narzędzia tj. noże szewskie, stemple, przebijaki, a praca w nim jest przykładem archeologii eksperymentalnej najwyższej próby (warto dodać iż jesteśmy dostawcą butów dla innych grup rekonstrukcyjnych w kraju i za granicą) oraz przywracania do życia rzemiosła, które już niemal całkowicie zanika.

Ludzie antyku powierzali swoje losy mnogiej ilości bóstwom. Obok religii państwowej i oficjalnych bóstw istniała cała plejada dziwnych, strasznych lub sympatycznych bytów od woli których, jak wierzyli starożytni, zależało powodzenie w pracy, życiu rodzinnym i uczuciowym.

Przychylność bóstw należało sobe zaskarbić, najczęsciej na zasadzie kontraktu- „daj, a ja dam tobie” (do ut des). Niekiedy ludzie chcieli sobie wręcz podporządkować owe magiczne istoty, dlatego często zaklęcia miały ton rozkazujący. Tworzono również namacalne przedmioty, które miały mieć w sobie siłę demona. Bardzo szybko pojawił się magiczny „biznes”,  wykształcił się zawód wędrownego magika – inny od dawnego, poważnego i oficjalnego kapłana-wróżbity (haruspikowie i augurowie w Italii). Ponadto rytuały magiczne były również czynnościami wykonywanymi osobiście w domu. Każdy był w stanie sporządzić w domowym zaciszu odpowiednie amulety oraz zapisać zaklęcia.

Odwiedziny na stanowisku naszego magika to niezwykła i fascynująca okazja do poznania tego mrocznego i rzadko omawianego aspektu mentalności starożytnych, spróbowania na sobie dawnych zaklęć, eliksirów i wróżb. Nie odpowiadamy za efekty!

Projekt rekonstrukcji armii rzymskiej z I-II w. n.e. jest realizowany przy współpracy z Legio XXI Rapax, jedną z największych, miedzynarodowych grup legionowych. Legioniści z naszej grupy tworzą contubernium, czyli najmniejszą jednostkę w armii rzymskiej liczącą 8-10 osób.

Głównym celem tego projektu jest wykorzystanie metod archeologii eksperymentalnej do sprawdzenia teoretycznych założeń stworzonych przez wielu badaczy wojskowości starożytnej, w tym projektów naukowych realizowanych na uniwersytetach. Jaka donośnośc miało pilum? Ile kilometrów dziennie mogła przemaszerowac formacja w pełnym uzbrojeniu? Czy rzymski gladius rzeczywiście był efektywną bronią w walce wręcz? Na te i inne pytania staraja się nieustannie odpowiadać nasi legioniści, poszerzając naszą wiedzę dotyczącą funkcjonowania armii rzymskiej o te aspekty, które rzadko da się zbadać konwencjonalnymi metodami.

Dumą napawa nas fakt nie tylko rozległej wiedzy i doświadczenia bojowego, ale też świetnego wyposażenia naszych legionistów. Kazdy element uzbrojenia jest dokładną rekonstrukcją rzeczywistych znalezisk, od pancerzy począwszy a na przyborach toaletowych skończywszy; wizyta w naszym małym obozie legionowym pozwala zapoznać się nie tylko z bronią, taktyką i historią działań bojowych, ale także poznać codzienne życie żołnierzy w czasie kampanii. Co jedli, gdzie spali, w co ubierali się i jak dbali o higienę nasi legioniści- wszystkich tych drobnych, ale ważnych aspektów życia codziennego można dowiedzieć się w trakcie naszych pokazów.

Poza granicami limesu rzymskiego- od podmokłej Batawii, poprzez ciemne lasy Germanii, aż po granice stepów, gdzie nie docierali nawet najodwazniejsi kupcy- rozciągał się świat niezbadany i nieznany. Tereny te zamieszkane były przez dzikie plemiona, nieuznające władzy cezarów, nie znające własnych królów, miast, pisma ani luksusowych produktów.

Te dzikie ludy okreslano greckim mianem barbaroi- dosł.„ci, którzy bełkoczą”, w domyśle w o wiele szerszym znaczeniu-„niemowy”, „dzicy”, „inni”. Grecy i Rzymianie nienawidzili ich prymitywnego trybu życia i krwiożerczości, wyśmiewali obyczaje, wierzenia i naiwność; jednocześnie jednak podziwiali ich odwagę, hardość i wierność. Ile prawdy mieściło się w określeniu „barbarzyńca”? Czy archeologia pozwala nam odkryć inne oblicze barbarzyńców i wyjśc poza stereotypy, jakimi karmia nas autorzy starożytni?

W odpowiedzi na to pytanie pomogą czonkowie naszej sekcji „barbarzyńskiej”. Sama nazwa sekcji jest nieco myląca- w istocie  ta grupa kilkunastu zapaleńców próbuje zrekonstruować ubiory, sposoby życia, wierzenia i obyczaje kilku różnych plemion- germańskich Swebów znad Łaby, Celtów z terenów dzisiejszych Czech, wreszcie zamieszkujących tereny dzisiejszej Polski członków kultury przeworskiej, identyfikowanej z Wandalami. Dzięki dokładnym badaniom archeologicznym wiemy, iż niektóre z tych społeczności rozwinęły skomplikowany system społeczny, były wyśmienitymi wytwórcami przedmiotów z żelaza, złota i bursztynu, mogły poszczycić się własnymi ośrodkami quasi-miejskimi i rozbudowanym panteonem bóstw. Członkowie sekcji chętnie podzielą sie informacjami na temat wszelkich aspektów życia tych zapomnianych społeczeństw- choć zniknęły ich język, kultura i często nawet nazwa, to dzięki zachowanym znaleziskom potrafimy powiedziec zaskakująco wiele na temat ich struktury społecznej, gospodarki, architektury, sposobu odżywiania i ubioru. Nasi barbarzyńcy nie tylko podzielą się tą wiedzą- w razie potrzeby udowodnią też jak bardzo waleczni potrafią być  w starciu z najlepszą machiną wojenna świata antycznego-armia rzymską.

Grecy byli szczególnym ludem- sport, religia, zwyczaje i system polityczny odróżniały ich od sąsiadów.

Nic dziwnego, że to właśnie oni wynaleźli szczególny sposób walki, w którym hoplici (gr. „ludzie uzbrojeni”), okuci w brązowe hełmy, pancerze i nagolennice, okryci dużymi tarczami i dzierżacy mocne włócznie uderzali na wroga ustawieni w gęstym szyku falangi, jeden obok drugiego. Taka brutalna konfrontacja, straszliwe zderzenie i następująca walka wręcz były czymś nowym na ówczesnym polu walki. Wymagały specjalnego wyszkolenia, ale też wychowania w odpowiednim etosie bohatera-obywatela. To tacy wojownicy stawali pod Maratonem, Termopilami czy Cheroneją- w istocie jednak większośc armii hoplickich tworzyli zwykle średniozamożni rolnicy, rzemieślnicy lub handlarze oderwani od codziennych zajęć, i to oni sa najciekawszym obiektem badań historyków. Co motywowało do walki tych ludzi? Jaki wpływ ich ewkipunek i uzbrojenie miało na sposób walki? Jakie zalety i wady miała ciężka falanga?

Na te i inne pytania starają się odpowiedzieć członkowie naszej sekcji hoplickiej. Ambitny projekt wystawienia małego oddziału hoplitów zrodził sie z okazji 2500-lecia bitwy pod Maratonem, i od tego czasu jest sukcesywnie rozwijany- nalezy przy tym zaznaczyć, że na świecie istnieje zaledwie kilka grup rekonstrukcyjnych zajmujących się tą tematyką. Obecnie dysponujemy kilkoma kompletnymi zestawami uzbrojenia hoplitów oraz lekkozbrojncyh peltastów (oszczepników walczących poza falangą). Nasi Grecy stale szkolą sie w manewrach, wypróbowując rozmaite ustawienia falangi i ćwicząc musztrę z użyciem oryginalnych greckich komend. Insenizacja bitwy z lekkobzrojnymi, przedstawienie starcia dwóch falang, prezentacja szczegółowego wyposażenia hoplity to obecnie podstawy naszego pokazu. Oczywiście wszystko to okraszone specjalistycznym komentarzem dotyczącym wojny w starożytnej Grecji.

Galeria zdjęć

Od 2007 roku grupa Hellas et Roma rozwija działalność sekcji gladiatorskiej Ludus Magnus Cacti, która liczy obecnie ok. 10 osób.

Bazując na źródłach pisanych i szerokiej bazie ikonografii z całego rzymskiego świata, z kilkunastu obecnie znanych kategorii gladiatorów zdecydowaliśmy się zaprezentować sześć- myrmillo, thraex, retiarius, hoplomachus, dimachaerus i secutor. Każda walka okraszona jest historycznym komentarzem dotyczącym uzbrojenia wojowników, organizacji igrzysk i życia codziennego gladiatorów, historii tego zjawiska i jego ważnej roli w społeczeństwie rzymskim. Staramy się ukazać skomplikowanie i wieloaspektowość tego zjawiska- Igrzyska gladiatorskie (munera gladiatoria) były bowiem dla Rzymian namiastką sportu i teatru jednocześnie, jedynym w swoim rodzaju spektaklem śmierci. Choć ich początki związane są ze stosunkowo prostymi ceremoniami pogrzebowymi i przelewaniem krwi za duszę zmarłego, w połowie I w. p.n.e. stały się już skomplikowanymi widowiskami z całym zapleczem towarzyszącym i dziś „wielkiemu sportowi”, a więc specjalnymi obiektami (amfiteatrami i szkołami gladiatorów), mobilnymi trupami zawodowych wojowników oraz organizowanymi regularnie igrzyskami. Dla właścicieli gladiatorów igrzyska oznaczały zarobek, dla rzesz ludzi- zabawę, zaś dla polityków- możliwość zdobycia popularności. Sami gladiatorzy zaś byli pogardzani jako klasa społeczna bliska niewolnikom czy prostytutkom- jednocześnie jednak uwielbiano ich i ceniono za odwagę i niezwykły związek ze śmiercią.

Możemy z dumą powiedzieć, że trupa gladiatorska „Ludus Magnus Cactii” (nazwana od imienia właściciela, obrotnego i przebiegłego lanisty Cactusa) mająca swe początki w skromnym projekcie studenckim, jest obecnie jedną z najstarszych, największych i najbardziej doświadczonych grup tego typu w Polsce. Nasz występ stanowi kulminację wielu prestiżowych imprez archeologicznych w kraju i za granicą. Pokazy walk gladiatorskich w naszym wykonaniu to nie tylko emocjonujące starcie wojowników, ale także unikalna lekcja żywej historii. Standardowy pokaz obejmuje 2-3 walki w wykonaniu czterech gladiatorów wraz z komentarzem, na życzenie organizatora możemy zainscenizować także duże igrzyska, ze szkołą gladiatorską dla chętnych widzów, walkami nocnymi przy pochodniach, procesjami gladiatorów i inscenizacją pogrzebów padłych wojowników.

Projekt rekonstrukcji kuchni antycznej jest jednym z naszych sztandarowych, rozwijanych od początku działalności. To nowatorski pomysł, dzięki któremu możemy poczuć smaki i zapachy antyku naszymi własnymi zmysłami.

Ponieważ dla historyka kuchnia antyczna to nie tylko sam posiłek, ale też cały rytuał, kontest społeczny i związane z nim wyposażenie kuchenne (szczególnie dumni jesteśmy z rekonstrukcji pompejańskiego „grilla” – jedynej takiej repliki na skalę całego naszego kraju), w naszych prezentacjach używamy jedzenia jako przczynku do opowieści, historii i anegdot związanych z życiem codziennym Rzymian i Greków zgodnie z maksymą „powiedz mi jak jesz, a powiem ci kim jesteś”.

Przepisy z których korzystamy, zebrał słynny smakosz Marek Gawiusz Apicjusz i zapisał je w De re coquinaria libri X. Zarówno identyfikacja składników roślinnych, jak i fakt, że niektóre z nich są dziś nieosiągalne, sprawia, że przygotowanie rzymskich przysmaków jest zadaniem dosyć trudnym. Mimo to staramy się w miarę możliwości odtworzyć jadłospis mieszkańca Rzymu. Różniły się od siebie stoły bogatych i biednych. Nielicznych stać było na przysmaki jak faszerowane świńskie macice czy wschodnie słodycze, serwowane w przepięknej ceramice wykonywanej techniką terra sigillata. Ci biedniejsi konsumowali potrawy z kapusty, bobu czy ryb, albo też korzystali z dobroci polecanych w pupularnych tabernae i cauponae. Kuchnia rzymska charakteryzowała się mocnymi zapachami czy niespotykanymi nigdzie później połączeniami smaków. Za przykłady niech wystarczą tutaj sos rybny – garum oraz miód z pieprzem. Niezmiennie od wieków, postawą wyżywienia oczywiście jest chleb, którego rodzajów i odmian nie sposób zliczyć. Drugi najważniejszy składnik kuchni- wino- spożywano w Rzymie w ilościach ogromnych. Mulsum i falerna to dwa najbardziej charakterystyczne trunki tych czasów. Nasze Coquulae sporządzają zaś “wyborne wino korzenne” wedle receptury Apicjusza.

Często wyobraząmy sobie ludzi sprzed tysięcy lat jako istoty żyjące w nieustannym brudzie, pozbawione zwykle dostępu do bieżącej wody lub podstawowych środkó czystości. Nic jednak bardziej mylnego!

W zasadzie każdy lud starożytny miał własne pojęcie czystości i sposoby utrzymania higieny; to właśnie w wielkich miastach basenu Morza śródziemnego stworzono ideał dbania o pielęgnację ciała obowiązujący do dzisiaj. Naszym celem jest więc poznanie zwyczajów i obyczajów dotyczących zachowania higieny oraz upiększania ciała tudzież poznanie procesu wytwarzani kosmetyków- ważnej i lukratywnej dziedziny gospodarki starożytnej.

Wiedzę na temat technologii wykonywania takich środków czerpiemy ze źródeł pisanych. Nieocenione jest tutaj chociażby dzieło Pliniusza Starszego „Historia Naturalis”. Autor ten, choć nie podaje dokładnych receptur, wskazuje składniki kosmetyków oraz omawia ich zastosowanie. Dzięki niemu więc możemy np. przywołać i zastosować dziesiątki sposobów na zmniejszenie łysiny czy dowiedzieć się jak komponowano cerrus, antyczny fluid niezwykle ważny dla wizerunku ówczesnej kobiety sfer wyższych. Efekty wykonywanych kosmetyków możemy porównać z zachowanymi portretami ludzi z epoki, przy okazji zaś rewidując poglądy antycznych autorów dotyczące przesadnego zajmowania się swoim wizerunkiem przez kobiety z wyższych sfer miejskich Rzymu i Grecji. Choć odtworzenie dokładnych zapachów antyku jest uważane za zadanie trudne, nie ustajemy w dalszych próbach ich przywołania.  Warto wspomnieć, że sami zajmujemy się również eksperymentowaniem z antycznymi pachnidłami, używając tylko materiałów i technik dostępnych starożytnym.

Podstawą rekonstrukcji wyglądu postaci każdej z epok jest odzienie i uczesanie. Wszyscy członkowie Stowarzyszenie są zobowiązani do posiadania poprawnego historycznie stroju, wzorowanego na dostępncyh źródłach.

Antyczną modę poznajemy głównie dzięki ikonografii, mozaikom, formom malarskim oraz rzeźbie, przydatne sa także opisy literackie. Niejednokrotnie zwiedzając muzea w całej Europie staraliśmy się oglądać zabytki z każdej ze stron, aby prześledzić szczegółowy układ fałd peplos, tuniki czy elementy wyposażenia żołnierskiego. Naszym celem jest nie tylko odtworzenie strojów ale również wyjaśnienie jakie funkcje spełniał ówczesny strój i jak pozycja społeczna danej osoby wpływała na jej wizerunek. Zastanawia nas kto był ówczesnym kreatorem stylu, oraz w jaki sposób rzymskie „trendy” docierały do najdalszych zakątków Imperium.

Fryzury są dla nas rónież niezwykle istotne- długośc włosów, ich zaczesanie, upięcie i dodatki wynikały tyleż z mody, co statusu danej osoby. Grecy i Rzymianie uważali uczesanie za ważny element określający miejsce w społeczeństwie- różnice między obywatelami, niewolnikami i barbarzyńcami musiały być widoczne na pierwszy rzut oka. Z tego pwoodu np. raczej nie spotkamy rzeźb, które przedstawiają kobiety z rozpuszczonymi włosami lub barbarzyńców zza limesu bez długich bród i włosów. Jako stowarzyszenie przywiązujemy więc ogromną wagę do właściwego ubrania i uczesania, świadomi, że nie tylko wiedza merytoryczna, ale także wygląd świadczy o poziomie każdej grupy rekontrukcyjnej.

Sport przenikał kulturę środziemnomorską niemalże od jej zarania. Idea uczciwej rywalizacji (agonu) jest centralnym motywem Iliady i Odysei; dla Greków okresu klasycznego sport zaś to, obok wspólnej religii i języka, głowne spoiwo „helleńskości”, fenomen wspólny wszystkim poleis.

Zafascynowani tak fundamentalną rolą sportu w kulturze greckiej postanowiliśmy również podjąć się odtworzenia antycznych agonów. Zadanie nie należało do najłatwiejszych- choć dysponujemy mnóstwem grficznych przedstawień sprzętu używanego przez zawodników poszczególnych dyscyplin i opisami ich wyczynów, z praktycznego „wyposażenia” antycznej siłowni zachowało się do naszych czasów niewiele znalezisk. Jak dotąd udało się nam odtworzyć kamienne dyski, ciężarki używane w skoku w dal oraz oszczep. Źródła ikonograficzne pozwoliły nam także na eksperymenty z rzemiennymi rękawicami używanymi w pankrationie i boksie.

Tak jak starożytni atleci również możemy przed treningiem naoliwić swoje ciała korzystając z aryballosów (zdobnych naczyń na oliwę lub pachnidła ) oraz zeskrobać z siebie jej nadmiar za pomocą strigillisów. Zachęcamy innych aby stanęli z nami do konkurencji skoku w dal z hantlami w rękach, tudzież rzutu oszczepem, biegu czy zapasów. Na specjalnie żądanie jesteśmy w stanie zorganizować także całe igrzyska wraz z towarzyszącymi im bogatym ceremoniałem (procesje atletów, prezentacja zawodników i poszczególnych sportów, zawody z sędziami)- wszystko okraszone historycznym komentarzem dotyczącym sportu w antyku.

Zaczęliśmy rekonstruować gry planszowe dla rozrywki właśnie. Znaleziska archeologiczne umożliwiły nam poznanie konstrukcji plansz i pionków pochodzących z basenu Morza Śródziemnomorskiego.

Napotkaliśmy jednak poważny problem- o ile rekonstrukcja technicznych aspektów danej gry jest możliwa, o tyle jej zasady pozostają niewiadomą. Niestety, dla mieszkańców Bliskiego Wschodu, Egiptu, Grecji czy Rzymu niektóre gry były na tyle powszechne, że w żadnym z zachowanych źródeł nie zachował się zapis reguł sterujących rozgrywką. Z tego samego powodu jednak nasze stanowisko z grami jest tak interesujące- niejednokrotnie spotykamy osoby (także wśród naszych słuchaczy), które zafascynowane prostotą a jednocześnie możliwościami antycznych gier tworzą propozycje prawdopodobnych zasad rozgrywki. Posiłkujemy się także współczensymi przykładami analogicznych gier, jak również badaniami antropologicznymi (niektóre gry spełniały bowiem ważną funkcję społeczną).

Dzięki naszym badaniom możemy np. odtworzyć zasady rozgrywki najstarszej znanej gry planszowej, tzw. Królewskiej Gry z Ur. Równie emocjonująca jest egipska gra – senet – która poruszała wyobraźnię niemal wszystkich Egipcjan, a później i innych ludów mającyc kontakty z krajem nad Nilem. Ot, chociażby żołnierze greccy oblegający Troję grali, wedle słów Homera, w grę bardzo przypominającą egipski odpowiednik. Rzymianie z kolei, niezależnie od stanu społecznego, upraszali bogów o pomyślność grając w gry hazardowe (gownie różne odmiany kości) albo też wysilali umysły nad grami taktycznymi jak ludus duodecim scriptorum, latrunculi, terni lapilli i inne. Należy też nadmienić że gry w antyku, choć tak powszechne, nie są często podejmowanych przez historyków tematem, stąd nasze badania mają często charakter pionierski i eksperymentalny.

Bogactwo zachowanych dzieł scenicznych skłoniło nas do tego, aby rozpocząć projekt odtworzenia teatru antycznego. Teatr był jednym z filarów kultury antycznej, a o jego narodziny i największy rozkwit (V w. p.n.e.) zadbali Grecy.

To dzięki obrzędom poświęconym Dionizosowi powstała idea przedstawiania na scenie wymyślonych opowieści, które naśladowały rzeczywistości, i miały na celu poruszyć duszę przyglądających się im widzów. Dramatyczne wydarzenia, dylematy moralne, nieuchronność przeznaczenia, bezwzględność bogów, niesprawiedliwość ludzka – wszystkie te problemy, które trawiły serca i myśli starożytnych były przez tych najwybitniejszych tragików tj. Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa, przenoszone na deski teatrów. Ci, którzy tworzyli komedie, zwłaszcza Arystofanes i Meander pozwalają nam przyjrzeć się ówczesnym wadom ludzkim, opowidać o małości, śmieszności, ale tez odwadze i wielkości człowieka. Równie ciekawy wydał nam się okres wczesnego cesarstwa rzymskiego. I chociaż rzymski dorobek teatralny jest miej doceniany, to właśnie sztuki takie jak „Żołnierz Samochwała” i „Amfitrion” Plauta były tymi, które postanowiliśmy wystawić jako pierwsze.

Gdy zaczęliśmy pracę nad projektem priorytetem było zbadanie technicznych aspektów dotyczących teatru. Niektóre za sztuk antycznych wciąz wystawiane są przez profesjonalnych aktorów- mało kto jednak robi to w oryginalnym środowisku i właściwym kontekście hostorycznym. Dlatego też zagłębialiśmy się chociażby w tajemnice budowli przeznaczonych na miejsca wystawiania sztuk, ich wpływu na sposób prezentacji fabuły. Ogromną wagę przykładalismy też do budowy i funkcji ubioru,, zwłaszcza charakterystycznych masek i butów aktorów starożytnych. Okazało się iż technika stosowana na scenie w ogromnym stopniu determinowała sztukę aktorską- np. maski uniemozliwiały wykorzystanie mimiki,więc postaci musiały często wykonywac przesadne gesty zrozumiałe dla całej publiczności w teatrze, co z kolei utrudniało zbudowanie realistycznych portretów psychologicznych postaci. Choć wciąz rozwijane, stanowisko teatralne cieszy sie dużą popularnością- dla naszych słuchaczy może to być jedyna w swoim rodzaju okazja do poznania prawdziwego, historycznego kontekstu wielu sztuk oglądanych na deskach profesjonalnych teatrów.

Jak zamknąć w kilku zdaniach całe bogactwo sztui antycznej we wszystkich jej formach i przejawach? Na pewno starożytni pozostawili po sobie dzieła, które rozpalały wyobraźnię kolejnych pokoleń artystów przez tysiące lat, stanowiły kanon do którego nawiązywała cywilizacja europejska aż do czasów nam współczesnych.

Oczywiście niemożliwe jest zrekonstruowanie dzieł rzeźbiarskich czy architektonicznych, dlatego postanowilismy skupić się na innych dziedzinach sztuk pieknych charakterystycznych dla starozytnych. Jedną z nich jest ceramika, pełniąca fundamentalną rolę użytkową, ale też społeczną (wyznacznik bogactwa, symbol statusu)- naczynia ceramiczne były używane praktycznie w każdym domu, w najrózniejszych formach i funkcjach. Najczęściej starożytni dekorowali ceramikę pokrywając wyroby różnego rodzaju naturalnymi glinkami z domieszką związków metali. Po wypaleniu naczynie zyskiwało twardą, połyskliwą i nieprzemakalną powłokę oraz barwę od żółtej przez czerwoną, brunatną aż po czarną. Same zaś malunki powstawały w dwóch charakterystycznych technikach, czyli czarno- i czerwonofigurowej, i mogły nawiązywać do scen z mitologii, historii, życia codziennego itd.

Nowym realizowanym przez nas projektem jest również próba malowania fresków, zdobiących niegdyś ściany domostw bogatych Rzymian. Staramy się zatem odtworzyć sceny mitologiczne oraz te z życia codziennego, które niegdyś zapierały dech w piersiach przechadzających się po willach Rzymian. Oprócz technik al fresco stosujemy tu techniki enkaustyki czyli nakładania rozgrzanymi metalowymi łopatkami (cauterium) farb, w których skład wchodził wosk pszczeli. Inną, bardzo ciekawą próbą podejścia do malarstwa starożytnego są rekonstrukcje protretów nagrobnych z Fayum w Egipcie. Wykonujemy je na odpowiednio przygotowanych deskach techniką tempery. W rezultacie powstają bardzo realistyczne portrety oddające indwidualne cechy namalowanych osób.

Jedną z najbardziej nieuchwytnych dla współczesnych badaczy dziedzin żcyia starożytnych jest sztuka muzyczna. Jeśli chodzi o instrumenty muzyczne, bogactwo wiedzy na ten temat jest reprezentowane przez liczne zabytki archeologiczne oraz ikonografię i traktaty muzyczne.

Członkowie „Hellas et Roma”, zwłaszcza ci obdarowani talentami muzycznymi, podjęli się rekonstrukcji niektórych prostych instrumentów, np. sistrum (grzechotki), gwizdków oraz tamburynów. Sukcesem zakończyły się również nasze próby wykonania kitary, na której nieustająco ćwiczymy, by któregoś  dnia czytać- kto wie?- móc recytować Iliadę przy jej dźwięku, tak jak czynili to przed stuleciami wędrowni aojdowie.

Jesteśmy świadomi, że muzyka może być prawdziwie podziwiana tylko przez zmysł słuchu. Zachowane źródła w bardzo niewielkim stopniu pozwalają nam odtworzyć dźwięki starożytności. Pewna specyfika greckiego zapisu nutowego również nie pozwala na dokładne odtworzenia chociażby tempa melodii. Jak dotąd tylko kilka grup rekonstrukcyjnych na świecie przeprowadziło udane próby odtworzenia greckiej czy rzymskiej muzyki. Jest to zadanie trudne, ale jednocześnie niezwykle inspirujące, dlatego też nieustająco rozbudowujemy to stanowisko i odnajdujemy szczególną radość we własnych próbach „obudzenia” dźwięków Antyku.

Informacje do niemal wszystkich dziedzin życia, czerpiemy dzięki największemu wynalazkowi Starożytnych – pismu. Nabycie umiejętności pisania przez starożytnych stanowi ważną cezurę w rowzwoju cywilizacji.

Dzięki ich zapiskom, czasami z ich punktu widzenia mało ważnych, dowiadujemy się o gospodarce czy stosunkach społecznych. Zaś dzięki, tym którzy zapisywali dzieła literackie, filozoficzne czy polityczne, dowiadujemy się jak działały pierwsze państwa, jak wyglądała ich kultura. Dzięki pismu możemy dziś podziwiać sposób postrzegania świata. A każde kolejne pokolenie, właśnie dzięki umiejętnościom pisania i czytania, mogło korzystać z dorobku najstarszej z epok. Do dzisiejszego dnia starożytni mogą się z nami komunikować właśnie dzięki pismu.

Dlatego też postanowiliśmy podjąć się rekonstrukcji materiałów piśmienniczych, narzędzi pisarskich oraz  sposobu nauki czytania i pisania znanych w starożytności. Wykonaliśmy repliki tabliczek glinianych, naśladując pismo klinowe. Próbowaliśmy zrekonstruować przebieg sądu skorupkowego ( oczywiście czysto teoretycznie – żaden z członków Stowarzyszenia nie ucierpiał), dlatego na potłuczonej ceramice wypisywaliśmy imiona wrogów demokracji, oczywiście w alfabecie greckim. Poznaliśmy tajniki otrzymywania papirusu i podjęliśmy próbę dokładnego przepisania informacji korzystając z trzech form egipskiego pisma. Zwijaliśmy papirusy w zwoje, aby móc opowiadać o bibliotece aleksandryjskiej, największej ich skarbnicy. Wreszcie dzieliliśmy się wiedzą na temat produkcji pergaminu, a sami oprawialiśmy pergamin w drewniane okładki, tak aby móc pokazać współczesnym, jak narodziła się książka. Nasi gruntownie wykształceni pedagodzy opowiedzą więc i pokażą naszym słuchaczom nie tylko jak, ale i o czym pisano i czytano w starozytności.

Jeśli męskim zajęciem była w starożytności praca poza domem lub wojaczka, to kobiecą domenę stanowiło tkactwo. Starożytni autorzy często zapisują imiona kobiet, które szczególnie wsławiły się swoim kunsztem. Ot chociażby mitologiczna Penelopa, która czekając na męża nieustająco tkała jego wizerunek.

Idąc jej rpzykłądem niektórzy z nascyh członków postanowili spróbować utkać wełnianą tkaninę, która posłużyłaby nam za materiał na stroje. Pierwszym krokiem było oczywiście zrekonstruowanie antycznego warsztatu tkackiego, później rozpoznanie materiałów z których wykonywano ubrania a na końcu przyswojenie sobie technik pracy na krośnie. Na to urządzenie zakładano szeregi pionowych nici, które osnuwano poziomymi. W ten sposób powstawały materiał o ściegach płóciennych albo romboidalnych.

W starożytności ci, których było na to stać mogli pozwolić sobie na różnego rodzaju upiększenia począwszy od tkanych clavi, aż po różnorodne motywy zdobnicze wyszywane na tkaninie. Nasze eksperymenty z krosnem przynoszą już ciekawe efekty, aczkolwiek ciągle i wciąż przekonujemy się, że najważniejsze przy takim zajęciu są cierpliwość i wytrwałość.

Czy jest zajęcie wymagające większej cierpliwości niż układanie obrazu z tysięcy drobnych kamyków? Starozytni osiagnęli mistrzostwo w żmudnej i trudnej w sztuce kompozycji mozaik.

Proces wytwarzania takowych polegał na umieszczaniu odpowiednio przygotowanych fragmentów materiałów na podłożu z zaprawy cementowej. Układano mozaiki z rzecznych kamieni, kawałków marmuru, barwionego szkła, bursztynu, muszli oraz ceramiki.  Niekiedy materiały te formowano specjalnie na kształt sześcianu, wówczas postawały tzw. tessery. Starożytni uważali układanie mozaik za rzemiosło, ale dziś stanowią one dla nas przykłady artystycznego kunsztu, wspaniałe źródła do analizowania codziennego życia. Na mozaiki stać było jedynie nielicznych, toteż stały się one symbolem zamożności. Świadczyć o tym może chociażby ogromnych rozmiarów mozaika przedstawiająca jedną z bitew Aleksandra Macedońskiego.

Nasze projekty mozaik są jak na razie skromniejsze. Układamy zwykle mozaiki przedstawiające motywy geometryczne, roślinne lub zwierzęce. Prowadzimy specjalne warsztaty na których uczestnicy mogą posłuchać o historii mozaik i spróbować swych sił w trudnej sztuce ich układania.

Życie ludzi od niepamiętnych czasów zależne jest od światła. Początkowo aktywność człowieka mieściła się w granicach od wschodu do zachodu słońca. Dlatego niebywałym skokiem cywilizacyjnym było ujarzmienie światła.

Rzymianie zaopatrywali się w sztuczne światło dzięki niepozornemu wynalazkowi jakim była lampka oliwna. Gliniana bądź wykonana z metalu forma, której wnętrze wypełniano oliwą, rozświetlała pomieszczenia dzięki umieszczonemu w niej knotowi. Lampki oliwne świeciły intensywnym blaskiem, a przy tym dość przyjemnie pachniały i nie wydzielały zbyt wielkiej ilości dymu. Przy swojej praktycznej funkcji lampki oliwne były również przykładami sztuki użytkowej. Bardzo różne jeśli chodzi o kształt, były ozdabiane wszelkimi możliwymi motywami poczynając od geometrycznych a kończąc na scenach z mitologii i życia codziennego. Były też ważnymi nosnikami informacji i jej redystrybucji w ramach imperium- mogły zawierać reklamy, hasła wyborcze czy podobizny ulubionych gladiatorów. Ich różnorodność skłoniła archeologów do wprowadzenia bardzo szerokiej typologii opartej na czasie i miejscach wytwarzania. Dzięki temu lampka stała się jedną z podstawowych narzędzi wspomagających datowanie znalezisk.

W domach rzymskich jak i w miejscach publicznych owych lampek można było znaleźć od kilkudziesięciu do kilkuset, zawieszonych pod sufitami oraz ustawianych na stołach. Niejednokrotnie miejsca takie mogły posiadać niewolników, których jedynym zadaniem było utrzymywanie światła. Historia światła jest zagadnieniem niezwykłym, a jej pogłębianie członkowie „Hellas et Roma” rozpoczęli od samodzielnego wykonywania lampek wedle metod stosowanych w czasach starożytnych.